BİR SARIŞABAN HİKAYESİ VE SARIŞABAN'A AİT BİLİNENLER

Selam
 Ataları Sarışaban mübadili olan Sevgili Bayram Ülker'in cümleleriyle bu akşam Drama'ya bağlı  Sarışaban'a doğru gidelim istedim. Yazının sonunda Sarışaban'a bağlı bazı köylerde yaşayan ailelerin lâkapları ve köy- mahalle isimleri yer almaktadır.

             Aile büyüklerim bugünkü Yunanistan’a bağlı, o günkü adı ile Sarışaban kazasının köylerinden gelmişler. Dedelerimi ben doğmadan çok önce vefat ettiklerinden hiç bilmiyorum. Sadece Anneannemi (Büyükana derdik) ve Babaannemi (Fatma ana derdik) tanıma fırsatım oldu.

          Her ikisi de bir şey anlatacakları zaman, söze “bizim memleket te” diye başlarlardı. Onlar için doğdukları ve bırakıp geldikleri,  bugün Yunanistan sınırları içinde kalan yerler hala memleketti. "Memleket te" diye başlayıp, uçsuz bucaksızdı diye tarif ettikleri tarlaların büyüklüğü, sağmaya yetiştiremedikleri ineklerin, memelerinin sağılamadığı için çatlayacak hale geldiğini anlattıklarında, bu benzetmeyi abartılı bulurdum. Zamanla vatan bildikleri o topraklardan kopup geldiklerinde ve yine vatan dedikleri bu topraklara ayak bastıkları zaman dilimi arasına yıllar girdi. Kendilerini, bu topraklara getiren aile büyüklerini bir bir kaybedip, buradaki vatan toprağına gömdüler. Artık memlekete dönme ümidinden de bir o kadar uzaklaştılar.

          Anlattıkları sınırlıydı hep, unutmuşlar mıydı, yoksa konuşup hatıraları tazelememekle unutmanın kolay olacağını mı düşünüyorlardı bilemiyorum. Yoksa yaralarına kabuk mu bağlatmışlardı? Kabuk bağlamış yaranın tekrar kanaması için bırakın kaşımayı, hafif bir tırnak darbesi bile yetiyorken, biz o yarayı ne kadar kaşısak da,  tırnak atsak da, ya kanatmayı beceremedik, ya da yaradan sızanın kan olduğunu anlayamadık.

            Orada aşk var mıydı? Türk–Yunana, Yunan–Türk’e aşık oluyor muydu? hiçbirini öğrenemedik. Sustular, hep sustular.

            Fatma anama, anlat dediğimizde, “-ne anlatayım ayol, her şey orada kaldı işte” diye kısa keser, fakat yine de peşinden yarım yamalak bir hatırasını anlatır ve her defasında gözlerini dolduran yaşlarını silmek için çemberinin ucunu kullanır, anlat diye ısrar edende, ettiğine pişman olurdu.

       Bir yaz günü tütün diziyorken, radyoda söylenen “Debreli Hasan” türküsü üzerine, Fatma anama, Debreli Hasan'ı bilir miydin? diye sorulduğunda, -“Bilirim elbet, rahmetli anam beni Salialara (Salih ağa) bir şey almaya göndermişti, eve girdiğimde içerde adamlar oturuyordu, debreli beni görünce kim bu kızçe dedi, Saliağa yabancımız değil, bizimdir dedi, sonra ben evden çıkıyorken de Saliağa eğilip bana burada o adamı gördüğünü sakın bir yerde söyleme diye tembih etmişti…” koca Debreli Hasan hakkında bile anlattığı bununla sınırlı kaldı.

      Debreli Hasan, Rum Çetecilerin karşısında kendi etrafındaki gönüllülerle kurulmuş bir Türk çetecisinin lideriymiş. Adına türkü yazılacak kadar nam salan bu kişinin hakkında kim bilir ne anılar biliyordu da anlatmıyordu ninem.....

 Debreli Hasan türküsünden bir dörtlük:
“Mezar taşlarını Hasan koyun mu sandın,

Adam öldürmeyi Hasan oyun mu sandın,

Drama mahpusunu Hasan evin mi sandın,

At martinini Hasan dağlar inlesin,

Drama Mahpusunda Hasan dostlar dinlesin.

         Adetlerimizdendir, Bayram namazı için camiye giden erkekler, namaz çıkışı hemen eve gelmezler mezarlığa giderler.

            Bir bayram sabahı idi, mezarlık ziyaretini de yapmış eve geldiğim de, elini öpeceğimden, Fatma anamı alt katta bulamayınca üst kata çıktım. Ellerini balkon korkuluklarına koymuş gözleri ile çok uzakları tarıyor gibiydi. 

-Fatma ana bayramın mübarek olsun ver elini
dediğimde, ağladığını gördüm. 
-şimdi siz mezarlara gittiniz, dualarınızı okudunuz,biz mezarlarımızı da memlekette bıraktık, kimbilir bakımsızlıktan yerleri bile kaybolmuştur" dedi. 
O güne kadar bizimkiler buraya, buradakiler de oraya gitmişler diye basitleştirdiğim mübadeleyi ve mübadilleri bir anda yeniden tanımıştım sanki.......

         Fatma anamın da, büyük anamın da giyim tarzları aynıydı. Giyimlerinin vazgeçilmezi olan fıta dedikleri önlükleri vardı. Her ikisini de hep siyah çember ve saten benzeri siyah kumaştan dikilmiş, içinde astarı olmayan ferace  bir manto ile hatırlarım. Bir sokak aşağı dahi gitseler, mantolarını hemen üslerine alırlardı. Neden hep siyah giyiyorlardı? Bu renk, memleketten süre gelen bir tarzı mıydı? Yoksa zorla çıkarıldığımız vatanımıza tekrar dönene kadar asla renkli giymeyeceğiz diye alınmış, bir daha da geri dönemedikleri içinde bozulmamış bir karar mıydı? Bilinmez.

          Tek bir satır okuma ve yazma bilmezken namaz kılacak kadar yeterli sure ve duayı nereden, nasıl öğrenmişlerdi? Büyüklerinin öğrettiği kesindi. Balkan Harbi, Çanakkale Savaşı, Kurtuluş Savaşını peş peşe yaşadılar. Bu savaşlarda sevdiklerini bir bir kaybettiler. Ambarlarındaki çalışmışlıklarını, her yıl ama her yıl cepheye gönderdiler. Mısır koçanını öğütüp, un niyetine kullanıp, ekmek yapacak kadar fakirlik ve yokluk içinde iken, bu büyükler, nasıl oldu da kızancıklara ve kızçelere (çocuklarına) din eğitimi vermekten geri kalmadılar.

             Kapıya “pota”, bahçeye “harem”, merdivene “drabazan”, patatese “kumpir” gömleğe “dolama” yengeye “ganga” El havlusuna “kığma” aile fertlerine “Horanda” … demeselerdi eğer, onların geçmişte yaşadıkları kültürleriyle ilgili hiçbir şekilde bilgi sahibi olamayacaktım.

         Fatma anama ara sırada olsa, yalvar yakar söylettirilen Rum kızı türküsünün sözlerini keşke onun sağlığında bir yerlere not etseydim. Tek bir kelime dahi Rumca bilmiyorlardı, Rumca öğrenip konuşmaya mecbur olmayacak kadar geniş ve kalabalıktılar demek ki.....

          Gülmeleri kadar, ağlamaları da anlıktı. Ne yaşamışlardı da hem gülmeyi hem de ağlamayı aynı nefese sığdırabiliyorlardı. Mezar taşlarının başına “Kavalalılı, Selaniklili, Sarışabanlı” gibi memleket isimlerinin yazılması ahde vefa mıydı, yoksa geride kalanların vefası mıydı?

                                                                                                                       Sevgilerimle

Selanik vilayeti Drama Livası (Sancağı) Sarışaban kazasına bağlı köylerin isimleri

1-Muratlı                                                 2-Karacaova

3-Domaçlı                                                4-İnceğiz

5-Çağlayık                                               6-Darıova

7-Ulucak                                                  8-Mencenos

9-Gaziler                                                 10-Kenez 

11-Beklemiş                                            12-Muratcık

13-Mustafaoğulları                                14-Beğcilli

15-Karacakoyun                                     16-İlhanlı

17-Eskiköy                                              18-Dededağı

19-İskeçe                                                 20-Mencus

21-Karamanlı                                          22-Susığırı

23-Baraklı                                               24-Bayramlı

25-Kızbükü                                              26-Uzunkuyu

27-Karagıdırlı                                          28-Nedirli

29-Lise                                                     30-Köseler Bala

31-Sepetçiler                                            32-Dranova

33-Çobanlı                                               34-İmrenli

35-Haleb                                                  36-Aşıklar

37-Köseler Zir                                         38-Kavacık

39-Kolçalar                                             40-Koçoğulları köyü

41-Çakırlı                                                42-Köprübaşı

43-Kurudere                                            44-Kotuncalı

45-Toylar                                                 46-Kadıovası

47-Boyova                                               48-Kolacık

49-Urgancılar                                        50-Boynukızıl   

51-Kuru                                                 52-Kurudere

52-Eski Sarışaban köyü                        53-Ada

54-Çobanköy                                         55-Zigoş

56-Muncunos                                        57-Yenimahalle köyü

58-Kasaba                                              59-Doyranlı

60-Ulucak

MAHALLE ve ÇİFTLİKLER

1-Kayapınar Çiftliği

2-Hüseyinbey mah.

3-Eğrelti mahallesi

4-Kadı Ahmet efendi mahallesi

5-Çarşı mahallesi

                                   

SARIŞABAN KAVACIK KÖYÜNDEN GELENLERİN LAKAPLARI

1-Nizamoğulları                                                   13-Molla Osmanoğulları
2-Kalıncıoğulları                                                  14-Terzioğulları
3-Delioğulları                                                       15-Bayramoğulları
4-Kocayusufoğulları                                             16-Söylemezoğulları
5-Şalakoğulları                                                     17-Kasapoğulları
6-Topaloğulları
7-Hacı oğulları
8-Berberoğulları
9-Dikmeoğulları
10-Bahçecioğulları
11-Karaalioğulları
12-Rahmanoğulları                                                                

KOLÇALAR KÖYÜ LAKAPLARI

1-Çelekoğulları
2-Delibaşoğulları
3-Ramazanlılar
4-Yakup paşaoğulları
5-Hasan köse oğulları
6-Deli hüseyin oğulları

KOÇOĞULLARI KÖYÜ LAKAPLARI

1-Ali Molla oğulları                                                                    18-Çakıroğulları
2-Koca Ahmet oğulları                                                               19-İmamoğulları
3-Abdioğulları                                                                            20-Topal Osmanoğulları
4-Kırkhasanoğulları                                                                    21-Terzioğulları
5-Mustafa çavuş oğulları                                                            22-Davutoğulları
6-Koca Mustafa oğulları                                                             23-Deliahmetoğulları
7-Köri İbrahim Oğulları                                                             24-Karahasanoğulları
8-Molla Osman oğulları                                                             25-Keleşoğulları
9-Katil oğulları                                                                           26-Koca Mehmetoğulları
10-Çakıroğulları                                                                         27-Bölükbaşıoğulları
11-Sakaoğulları                                                                          28-Sakioğulları
12-İbrahim bölükbaşoğlu                                                           29-Karaçomakoğulları
13-İdrisoğulları                                                                          30-KaraMustafaoğulları

14-İshakoğulları                                                                         31-DipliAlioğulları
15-Molla Osman oğulları                                                           32- Reşitoğulları
16-Köklü Ahmetoğulları                                                            33- Köri İbrahimoğulları
17-Yakupoğulları                                                                        34- Sait Oğulları

ROPÇOZ KAZASI MESUDİYE KÖYÜ  LAKAPLARI

1-Arnavutoğulları                                  17- Küçükoğulları                                                               
2-Kanlıoğulları                                      18-Nizamoğulları
3-Numankahyaoğulları                          19-Paşaoğulları
4-Malkaoğulları                                     20-Oruçoğulları
5-Kuyumcuoğulları                               21-Şuaypoğulları
6-Limanoğulları                                    22-İsmailpaşaoğulları
7-Oykooğulları                                      23-Ahmetoğulları
8-Numanoğulları                                   24-Hacımehmetoğulları
9-Parkanoğulları                                    25-Purkanoğulları
10-Salahoğulları                                    26-Cihanoğulları
11-Deli İsmailoğulları                           27-Kaçnaroğulları
12-Kumcuoğulları                                 28-Kanlıoğulları
13-Topaloğulları                                    29-Araçlar
14-Numan efendi oğulları                     30-Pazooğulları
15-Kazmaoğulları
16-Sinaboğulları

Yukarıda lakaplarını yazdığım ailelerin tamamı Ropçoz kazası Mesudiye köyünden gelip Kocaeli Bahçecik kazası Yuvacık köyüne yerleştirilmiştir.

SARIŞABAN KÖYÜ NEDİRLİ KÖYÜ SAKİNLERİNE AİT LAKAPLAR

Karaosmanoğulları                                                            Hacıibrahimoğulları

Karacaoğulları                                                                   Kantacıoğulları

Dayıoğulları                                                                      Nazıroğulları

Mumcuoğulları                                                                  Halildayıoğulları

Delieminoğulları                                                               Hatipoğulları

Koçoğulları                                                                       Mehmetalioğulları

Kasapoğulları                                                                    Terzioğulları

Bahçacıoğulları                                                                 Mollaahmetoğulları

Boyacıoğulları                                                                  Topaçoğulları

Kocakıroğulları                                                                 Karabaşoğulları

Nebioğulları                                                                      Küçükalioğulları

Bayraktaroğulları                                                              Yanbaşoğulları

Yaşbozoğulları                                                                   Geyikoğulları

Abdioğulları                                                                      Külcüoğulları

Alibabaoğulları                                                                  Kahvecioğulları

Kubakoğulları                                                                    Muharremoğulları

Yakupoğulları                                                                    Karagözoğulları

Sarıalioğulları                                                                    Arapoğulları

Hacıkelebekoğulları                                                          Bektaşoğulları

Çakaloğulları                                                                     Karabaşoğulları

Hacıeminoğulları                                                               Mahmutoğulları

Nediroğulları

MURATCIK KÖYÜ SAKİNLERİNE AİT LAKAPLAR

Müminkahyaoğulları                                                           Ömer kulları
Mollaömeroğlu                                                                    Mutaşoğulları
Himmetoğulları                                                                   Dayaoğulları
Topaloğulları                                                                       Mısırlıoğulları
Köseoğulları                                                                        Pehlivanoğulları
Semercioğulları                                                                   İmamoğulları
Ali paşaoğulları                                                                   Bayramdedeoğulları

ULUCAK KÖYÜ SAKİNLERİNE AİT LAKAPLAR

Babaoğulları                                                                         Caferoğulları

Yeleklioğulları                                                                      Küçükalioğulları

Kırahmetoğulları                                                                  Hatipoğulları

Kayaoğulları                                                                         Kahyaoğulları

Dolu Osmanoğulları                                                             Basanoğulları

Karaİsmailoğulları                                                                Alemdaroğulları

İbişoğulları                                                                            Eselioğulları

Barutçuoğlu                                                                          Çavgaoğulları

Çıbaoğulları                                                                          Solakİbrahimoğulları

Çorbacıoğulları                                                                     Koca Mustafaoğulları

Müezzinoğulları                                                                    Hoca Hasanoğulları

Molla Hasanoğulları                                                             Büyük Alioğulları

Bekiroğulları                                                                         Piryeoğulları

Köroğulları                                                                            Kulaoğulları

Mahmutoğulları                                                                     Barutcuoğulları

GÜNCELLEME

4 yıllık emeğimin sonucu olan kitabımı 2018 yılında yayınladım. Vefa örneği olmasını istediğim için ; doğduğu toprakları bir daha göremeyen buğulu,elâ gözlü tüm mübadillere ithâf ettim. 
Umarım birçok mübadile faydası olur. Kitapta Kozana'ya bağlı 61 köyde yaşayan 5140 Türk-Müslüman-Erkek nüfusa ait bilgiler bulunmaktadır. Kitabı almak isterseniz eğer sertaccihan@hotmail.com adresinden bana mail atmanız yeterlidir.